ΚΑΡΜΑ ΚΑΙ ΝΤΑΡΜΑ: Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ - Linda Oliveira

Όταν συμβαίνει κάτι πολύ σοβαρό στη ζωή ενός ατόμου, μερικές φορές ακούμε να λένε: Ε, ήταν το κάρμα του, ή, ήταν το κάρμα της! Ένα τέτοιο σχόλιο μπορεί κάλλιστα να υποδηλώνει ότι το άτομο τιμωρείται για κάποια πράξη του από το παρελθόν. Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα πράγματα στη διδασκαλία για το κάρμα, από απλώς μια υπόνοια τιμωρίας. Η δημιουργία μιας ευρύτερης εικόνας του ζητήματος αυτού, θα μας διευκολύνει στη διερεύνησή του. Πολλοί άνθρωποι σήμερα μιλούν για την Ενότητα της ζωής. Πράγματι, οι διδασκαλίες της Άχρονης Σοφίας, που είναι σήμερα γνωστές σαν Θεοσοφία, παραδίδουν ότι το σύμπαν είναι Ένα Πράγμα, ότι είναι ζωντανό, νοήμον και πολυεπίπεδο, ότι αποτελείται από όντα που σχετίζονται μεταξύ τους και συμπορεύονται στην εξέλιξή τους προς μια ανώτερη ζωή ή κατάσταση συνειδητότητας. Επομένως, η θεοσοφική διδασκαλία δηλώνει ότι υπάρχει μια ενιαία, αδιαίρετη ολότητα στο σύμπαν. Κάθε ένας από εμάς είναι μια διαφορετική όψη αυτής της ολότητας και όχι χωριστά τμήματά της.

Λέγεται ότι το Κάρμα είναι αναπόσπαστο τμήμα αυτής της ολότητας, αυτού του σύμπαντος. Όχι απλώς κάτι συμπαντικό, αλλά ΝΟΜΟΣ του σύμπαντος, μια αλυσίδα αιτίων που εκτείνεται τόσο πίσω στο άπειρο παρελθόν όσο και εμπρός, στο άπειρο μέλλον. Συνεπώς το Κάρμα έχει ευρύτατη σημασία και εφαρμογή στη ζωή ολόκληρου του σύμπαντος. Επιδρά στα σωματίδια, τους γαλαξίες, τα ανθρώπινα όντα, τις κοινωνίες τους, τα έθνη κλπ. Οι ιδέες που παρουσιάζονται σε αυτή την ομιλία προέρχονται από ποικίλες πηγές και απλώς σας τις παραθέτω, για να στοχαστείτε επάνω σε αυτές. Θα ασχοληθούμε με τρεις κύριους τομείς του ζητήματος.

1. Την κατανόηση του Κάρμα.

1. Ορισμένα κύρια χαρακτηριστικά του Καρμικού Νόμου σύμφωνα με τη θεοσοφική διδασκαλία.

1. Την εφαρμογή του Κάρμα και του Ντάρμα στην καθημερινή ζωή μας.

ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΟ ΚΑΡΜΑ

Η εξήγηση του όρου

Η λέξη αυτή προέρχεται από τη σανσκριτική ρίζα kri που σημαίνει «κάνω» ή «πράττω». Επομένως σχετίζεται με την κίνηση ή την πράξη. Δεν είναι κάτι στατικό. Με αυτή την έννοια, το κάρμα αφορά κάθε είδους πράξη ή δράση. Το κάρμα αναφερόταν πάντοτε ως νόμος. Οι ανθρώπινοι νόμοι μπορούν να θεωρηθούν ως κανόνες ελέγχου αλλά το κάρμα, όπως διδασκόμαστε, είναι ένας φυσικός νόμος. Ένας φυσικός νόμος είναι κάτι το διαφορετικό. Είναι ένα είδος τακτικού χαρακτηριστικού της Φύσης όπως η βαρύτητα. Δεν επιβάλλεται από κάτι εξωτερικό αλλά είναι έμφυτο στη ζωή. Η Μαντάμ Μπλαβάτσκυ δεν αποκαλούσε κάρμα έναν οποιοδήποτε νόμο, αλλά τον Υπέρτατο Νόμο του σύμπαντος. Τον αντιλαμβανόταν σαν νόμο που συνεχώς αποκαθιστά τη φυσιολογική αρμονική κατάσταση του κόσμου, όταν αυτή διαταράσσεται. Ας κρατήσουμε λοιπόν αυτή την μεγάλη εικόνα στο νου μας καθώς συνεχίζουμε την εξέταση του θέματος.

Θα μπορούσαμε ακόμη να θεωρήσουμε το κάρμα σαν μια «αρχή». Μια «αρχή» (σύμφωνα με το Συνοπτικό Αυστραλιανό Λεξικό της Οξφόρδης) μπορεί να περιγραφεί σαν ‘μια θεμελιώδης αλήθεια που συνιστά τη βάση της λογικής ή της δράσης’. Ή θα μπορούσαμε επίσης να θεωρήσουμε το κάρμα σαν μια διαδικασία που διαπερνά ολόκληρο το σύμπαν, ένα σύμπαν που στην πραγματικότητα είναι Ένα Πράγμα με πολλές όψεις. Με τον τρόπο αυτό το κάρμα αφορά κάθε πράξη, κάθε δραστηριότητα και επομένως διαθέτει έναν «τύπο», μια «μορφή». Είναι επίσης μια διευθετούσα αρχή, νόμος ή διαδικασία και συνεπώς σχετίζεται με τη συνείδηση.

Πώς κατανοούμε το Κάρμα;

Υπάρχουν ποικίλα είδη κάρμα. Κάποτε υπήρχε ένα τραγούδι του Τζων Λένον με τίτλο: «Το στιγμιαίο κάρμα θα σε αρπάξει». Ακούγεται σαν κάτι που πρόκειται να σε σπρώξει ευθύς αμέσως να πράξεις κάτι! Μερικοί πιστεύουν ότι το κάρμα είναι μοιραίο, ότι τα γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή μας είναι αναπόφευκτα και προκαθορισμένα, πιθανόν κάτι σαν το οφθαλμό αντί οφθαλμού ή οδόντα αντί οδόντος. Φαίνεται όμως ότι γενικά δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο. Για ποιο λόγο; Επειδή συνεχώς τροποποιούμε προηγούμενα αίτια με τις πράξεις μας, και το καρμικό αποτέλεσμα δεν έρχεται πάντοτε άμεσα. Στην πραγματικότητα, η θεοσοφική διδασκαλία παραδίδει ότι ίσως περάσουν αρκετές ζωές προτού εκδηλωθούν τα αποτελέσματα κάποιων πράξεών μας.

Ο τρίτος νόμος της Κίνησης του Νεύτωνα λέγει ότι για κάθε δράση υπάρχει μια ανάλογη και αντίθετη αντίδραση. Θα μπορούσε κανείς να σκεφθεί ότι το παραπάνω εξηγεί τον καρμικό νόμο, αλλά υπάρχει μια διαφορά. Ο Φήλιξ Λέϋτον, μέλος του Αμερικάνικου Τμήματος της Θεοσοφικής Εταιρείας, έγραψε ότι οι τρεις νόμοι του Νεύτωνα για την Κίνηση αφορούν τη δύναμη, την ύλη και την κίνηση αλλά μόνο στο φυσικό πεδίο. Από την άλλη πλευρά, το κάρμα (είτε θεωρηθεί ως νόμος, αρχή ή διαδικασία) περιλαμβάνει στο πεδίο δράσης του λεπτότερα πεδία ύλης και όχι μόνο το φυσικό πεδίο, καθώς και άλλους τομείς όπως είναι τα συναισθήματα, τα κίνητρα, τα λεπτότερα πεδία συνείδησης. Φαίνεται λοιπόν ότι είναι κάτι πολύ πιο περίπλοκο.

Ποια είναι τα Αίτια των Καρμικών Αποτελεσμάτων στη ζωή μας;

Μιλώντας γενικά, θα λέγαμε ότι τα γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή μας προέρχονται από αίτια που θέσαμε σε κίνηση κατά το παρελθόν. Αλλά κάθε πράξη μας είναι ένα νέο αίτιο, και έτσι μπορούμε να δούμε νοερά μια συνεχώς εκτεινόμενη αλυσίδα πράξεων ή γεγονότων. Προχωρώντας, μπορούμε να τονίσουμε ότι είναι δύσκολο να εξετάσουμε το κάρμα χωρίς να εξετάσουμε παράλληλα ένα άλλο δίδαγμα της Άχρονης Σοφίας, που σχετίζεται πολύ στενά μαζί του. Δηλαδή την μετενσάρκωση, η οποία τοποθετεί το κάρμα σε μια ευρύτερη βάση και αξίζει να εξετασθεί. Λέγεται ότι ένα βαθύτερο τμήμα μας (που μπορούμε να το αποκαλέσουμε ψυχή) μετενσαρκώνεται σε διαδοχικές, διαφορετικές προσωπικότητες, προκειμένου να διέλθει όλη την κλίμακα των ανθρώπινων εμπειριών προτού επιστρέψει τελικά στην Πηγή του,  την πνευματική ουσία του. Εφόσον η μετενσάρκωση συνιστά μέρος της εξίσωσης, τότε μπορούμε να θεωρήσουμε ότι το κάρμα μας τροποποιείται συνεχώς διαμέσου πολλών βίων.

Συχνά σκεπτόμαστε για το κάρμα σαν «δικό μου» ατομικό κάρμα. Αλλά η Μαντάμ Μπλαβάτσκυ, συν-ιδρύτρια της Θεοσοφικής Εταιρείας, έγραψε για το ομαδικό και το εθνικό κάρμα επίσης. Και άλλοι θεόσοφοι συγγραφείς έχουν συμπεριλάβει αυτή τη διδασκαλία στα κείμενά τους. Σύμφωνα με αυτήν, όχι μόνο βιώνουμε τις καρμικές συνέπειες των δικών μας παρελθουσών πράξεων αλλά, επίσης, αποτελούμε τμήμα του ομαδικού κάρμα του άμεσου κοινωνικού περιβάλλοντός μας, της πόλης μας, της χώρας μας, χωρίς να παραλείψουμε το ευρύτερο κάρμα, εκείνο του πλανήτη μας. Αυτό μας υπενθυμίζει την προσωπική μας ευθύνη σε όλους αυτούς τους τομείς – την οικογένεια, την κοινότητα, την πόλη, τη χώρα μας και τη Γη. Δεν λειτουργούμε σαν μεμονωμένα κύτταρα. Η κοσμική ζωή διαποτίζει όλες τις μορφές ζωής στον πλανήτη μας.

Αναλογία – Ένα παράδειγμα από τα Καιρικά Φαινόμενα

Είναι χρήσιμο μερικές φορές να υιοθετήσει κανείς μια εικόνα προκειμένου να κατανοήσει κάτι. Το παρακάτω αποτελεί εξαίρετη αναλογία που θα βοηθήσει στην εξήγηση των «καρμικών μας διεργασιών» Οραματισθείτε την ακόλουθη εικόνα από το κείμενο της Βιρτζίνια Χάνσον, (Ρυθμική Επιστροφή του Κάρμα στην Αρμονία):

«Οι διεργασίες του κάρμα μπορούν να συγκριθούν με την πολυπλοκότητα των καιρικών φαινομένων. Τεράστιες εκτάσεις υψηλών και χαμηλών βαρομετρικών διαπερνούν την ατμόσφαιρα, καταλαμβάνοντας το ένα τον χώρο του άλλου, προκαλώντας ανέμους και ποικίλες ατμοσφαιρικές συνθήκες. Η υγρασία υψώνεται από τη γη και σχηματίζει σύννεφα, που μπορεί να ταξιδέψουν εκατοντάδες μίλια μακριά προτού απελευθερώσουν σαν βροχή ή χιόνι την υγρασία που κουβαλούν. Τα ρεύματα αέρος ψηλά επάνω από τη γη έχουν κάποια επίδραση, όπως και οι έρημοι που δημιουργήθηκαν αιώνες πριν από νομαδικές φυλές που έβοσκαν τα κοπάδια τους. Οι τσιμεντένιες θάλασσες στις σύγχρονες πόλεις διαδραματίζουν κάποιο ρόλο. Ο καιρός, σε μια δεδομένη ημέρα, σε ένα δεδομένο τόπο, είναι προϊόν συνδυασμού αμέτρητων παραγόντων, περασμένων και τωρινών, τοπικών και μακρινών, και νέες επιρροές συνεχώς εισέρχονται στο σύστημα τροποποιώντας το αποτέλεσμα».

Αν το καλοσκεφθούμε, πόσο συχνά μπορεί να δοθεί με απόλυτη ακρίβεια η πρόγνωση του καιρού; Έχουμε λοιπόν εδώ μια τρισδιάστατη, «φυσική» εικόνα, που μπορεί να μας βοηθήσει να σχηματίσουμε μια ιδέα για τον ολιστικό τρόπο με τον οποίο εργάζεται το κάρμα. Ωστόσο, ανέκαθεν λεγόταν ότι το κάρμα καλύπτει περισσότερες διαστάσεις διότι εργάζεται παράλληλα και σε λεπτότερα πεδία συνείδησης.

Πώς εξοφλείται το Κάρμα;

Αν το κάρμα αποτελεί μια υποκείμενη διαδικασία που διαπερνά ολόκληρο το σύμπαν, τότε κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη μιας ισχυρής κοσμικής «νοημοσύνης», που συνεχώς να αναπροσαρμόζει τις συνέπειες των δυνάμεων που τίθενται σε κίνηση από συγκεκριμένα αίτια. Όλες οι πράξεις (δηλαδή φυσικές, συναισθηματικές και νοητικές) ουσιαστικά λέγεται ότι «εντυπώνονται» στη συμπαντική συνείδηση και συνεχώς διευθετούνται σύμφωνα με τον Καρμικό Νόμο. Στις διδασκαλίες της Σοφίας παραδίδεται ότι ορισμένες ευφυείς οντότητες «καταγράφουν», κατά κάποιο τρόπο, τα γεγονότα στο Αστρικό φως, την αόρατη περιοχή που περιβάλλει τον πλανήτη μας. Μπορούμε να φανταστούμε ένα είδος συνεχούς κοσμικής ταινίας που να παρέχει τη δυνατότητα μιας ανεξίτηλης καταγραφής όλων των πράξεών που έχουν ήδη γίνει, ή που θα γίνουν μελλοντικά. Αυτές οι ευφυείς οντότητες αποκλήθηκαν από την Έλενα Π. Μπλαβάτσκυ, εκπρόσωποι του κάρμα. Αποκαλούνται επίσης «Λιπίκα», ένας όρος σανσκριτικός που παράγεται από τη ρίζα lip, η οποία σημαίνει «γράφω». Εξ αυτού οι Λιπίκα συχνά αναφέρονται ως καταγραφείς.

Στην πραγματικότητα, η λειτουργία της καρμικής διαδικασίας είναι αληθινά ιδιαίτερα «εμφανής», αλλά εμείς δεν έχουμε απαραιτήτως τη δυνατότητα να την αντιληφθούμε μέχρις ότου υποστούμε μια οδυνηρή κατάσταση από κάποιο άμεσο αποτέλεσμα των δικών μας πράξεων. Όταν, για παράδειγμα, έχει ήδη μολυνθεί ένα ποτάμι. Μερικές φορές, μόνο κατόπιν μιας επαναλαμβανόμενης οδύνης, ή μιας μεγάλης θλίψης, ή της αναγνώρισης του πόνου που έχουμε προκαλέσει σε κάποιον άλλο, μπορεί κανείς να ελέγξει ή να τροποποιήσει ορισμένα πρότυπα συμπεριφοράς και δράσης.

ΚΥΡΙΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Ή ΠΟΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΑΡΜΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΘΕΟΣΟΦΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

Ίσως τεθεί το ερώτημα: Ποιες είναι οι κύριες ιδιότητες αυτού του Νόμου, αυτής της αρχής ή της διαδικασίας που αποκαλούμε Κάρμα; Η καρμική διαδικασία είναι «ολιστική». Παρότι μπορεί να υπάρχει εκείνο που ονομάσαμε «ατομικό κάρμα», δεν είμαστε απομονωμένοι ούτε ενεργούμε έτσι. Θυμηθείτε τη δήλωση στην αρχή αυτής της ομιλίας, ότι το σύμπαν είναι Ένα Πράγμα. Οτιδήποτε κάνουμε επηρεάζει με κάποιο τρόπο τον πλανήτη. Δείτε πώς επηρέασαν ολόκληρο τον πλανήτη οι πρόσφατες τρομοκρατικές ενέργειες. Το κάρμα είναι απόλυτα «ρευστό» και «εύπλαστο», αναφέρει η Μαντάμ Μπλαβάτσκυ. Τα αποτελέσματα συνεχώς αναπροσαρμόζονται. Η καρμική διαδικασία δεν είναι γραμμική αλλά «πολυδιάστατη». Η Βιργινία Χάνσον έγραψε: «Το κάρμα είναι επίσης πολυδιάστατο, όχι γραμμικό. Επηρεάζεται από τις πράξεις στο φυσικό, νοητικό και πνευματικό επίπεδο, σε όλα τα επίπεδα και πεδία της Φύσης. Ενεργοποιεί επιρροές τόσο από το μακρινό παρελθόν όσο και αυτής της στιγμής. Παρότι το μέλλον επηρεάζεται από το παρελθόν, δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί. Είναι προϊόν αμέτρητων αιτίων».

Ακριβώς όπως το παράδειγμα με την πρόβλεψη του καιρού!

Το κάρμα είναι «ακριβές» και «νοήμον» (προσαρμόζει ‘σοφά, με νοημοσύνη και δίκαια κάθε αποτέλεσμα στο αίτιό του’ (Το Κλειδί της Θεοσοφίας).Είναι «αντικειμενικό» ή «αμερόληπτο». Μπορούμε να πούμε ότι έχουμε καλό ή κακό κάρμα (και αυτό ίσως αποτελέσει ένα είδος δεισιδαιμονικής στάσης), αλλά αν το εξετάσουμε από ευρύτερη άποψη, υπάρχουν μόνο καρμικά αίτια και καρμικές προσαρμογές, ή εκείνα τα αποτελέσματα που επαναφέρουν την αρμονία.  Έτσι, μπορούμε να συνοψίσουμε μερικά χαρακτηριστικά του Καρμικού Νόμου τονίζοντας ότι είναι ολιστικός, ρευστός και εύπλαστος, πολυδιάστατος, ακριβής και νοήμων, ουδέτερος ή αντικειμενικός.

Το κάρμα και το ντάρμα στην καθημερινή ζωή

Έχουμε ήδη μιλήσει για το ομαδικό και το ατομικό κάρμα. Έτσι, το κάρμα δεν εργάζεται μόνο συλλογικά αλλά βαθιά και απόλυτα στα ατομικά ζητήματα επίσης. Επομένως, ας αναλύσουμε την παρουσίαση του θέματός μας μέσα από τις περιστάσεις της καθημερινής ζωής. Χρησιμοποιώντας μια καλλιτεχνική μεταφορά, ας σκεφθούμε τον εαυτό μας σαν άγαλμα σε διαδικασία σμίλευσης. Καθένας από εμάς είναι ένα δημιούργημα σε εξέλιξη, στη διαδικασία ενός ταξιδιού επιστροφής στην Πηγή μας. Άνθρωποι πιο προχωρημένοι στην ατραπό της επιστροφής, ή nivritti marga, μπορεί να εμπνέονται περισσότερο από τη συμπόνια, μια ηθική φύση, μια εκτίμηση του καλού, του αληθινού και του ωραίου, μια ασυνήθιστη Σοφία κλπ. Η διδασκαλία της μετενσάρκωσης παραδίδει ότι λειαίνουμε τον εαυτό μας διαμέσου πολλών βίων. Κατεργαζόμενοι τις αρνητικές μας όψεις και αποκαλύπτοντάς τις σταδιακά, σμιλεύουμε και γυαλίζουμε εκείνο που υπάρχει μέσα μας. Είναι δυνατόν να υπάρξει κάλλος και τέχνη σε κάθε πράξη μας, στις σχέσεις μας, στο εργασιακό περιβάλλον κλπ.

Η συγγραφέας Σίρλεϋ Νίκολσον τονίζει ότι δεν είναι δυνατόν να εξαλείψει κανείς τις επιρροές που έχουμε ενεργοποιήσει στο παρελθόν, αλλά μπορούμε να επιδράσουμε στην πορεία της ζωής μας οποιαδήποτε στιγμή, διοχετεύοντας «νέες ενέργειες προς νέες κατευθύνσεις». Η ομορφιά στις πράξεις μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει μέρος αυτής της νέας ενέργειας που βοηθά την εσωτερική μας ανάπτυξη. Κατά συνέπεια, μπορεί να τεθεί το ερώτημα: Υπάρχουν καρμικές καταστάσεις που να οδηγούν κυρίως στην εσωτερική ανάπτυξη ενός ανθρώπινου όντος; Αυτό απαιτεί εξέταση. Κάποιος ακροατής, ανταποκρινόμενος κάποτε με έμφαση σε αυτό το ερώτημα, είπε ότι η κατοχή πλούτου θα μπορούσε να παράγει ένα θετικό περιβάλλον για εσωτερική ανάπτυξη. Αλλά είναι σίγουρα έτσι;

Όπως παρατήρησε η Βιρτζίνια Χάνσον: «Λίγοι, πράγματι, φαίνονται ικανοί να ανταπεξέλθουν στις επιδράσεις του υπερβολικού πλούτου, δίχως να χρησιμοποιήσουν αρνητικά τις ευκαιρίες και τις υποχρεώσεις που προσφέρουν ή απαιτούν τα πλούτη». Συνεπώς, ο υπερβολικός πλούτος και η κοσμική δύναμη που τον ακολουθεί, δεν μπορούν να θεωρηθούν συνώνυμο των περιστάσεων που οδηγούν στην ανάπτυξη του εσώτερου ανθρώπου, που είναι η ανάπτυξη του ενός Πνεύματος. Ακόμη και λίγος πλούτος μπορεί να οδηγήσει σε προδιάθεση αναζήτησης περισσότερου πλούτου, εις βάρος της εσωτερικής ανάπτυξης του ατόμου.

Στο βιβλίο «Οι Επιστολές των Μαχάτμα στον Α.Π.Σίννεττ», ένας Ινδός πνευματικός διδάσκαλος ανέφερε κάποτε, στον Α.Π.Σίννεττ, την εξής παρατήρηση. «Μόνο μέσα από τις δυσκολίες μπορούμε να ανακαλύψουμε τον αληθινό άνθρωπο». Υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτό; Προφανώς οι δυσκολίες παρέχουν ένα πλουσιότερο έδαφος για να λάβει χώρα μια τέτοια ανάπτυξη. Επομένως είναι δυνατόν, όταν μας κτυπούν οι δυσκολίες, να τις αντιμετωπίσουμε με νοημοσύνη προκειμένου να κατανοήσουμε το δίδαγμα που κρατούν για εμάς, ακόμη και μετά το συμβάν; Οι καλύτερες καταστάσεις για εξόφληση κάρμα, πιθανόν να εξαρτώνται κυρίως όχι τόσο από τις δυσκολίες αλλά από την αντιληπτική μας ικανότητα. Ο Ζόζεφ Γκολντστάιν, παραθέτοντας μια Βουδιστική άποψη για το κάρμα, έλεγε: «Η άμεση αντίληψή μας για τον τρόπο που λειτουργεί κάθε λεπτό ο καρμικός νόμος, μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό κίνητρο να αναπτύξει κανείς καταστάσεις νοητικής επιδεξιότητας, που να μας προκαλέσουν ευτυχία εκείνη τη στιγμή αλλά και να παράγουν το φρούτο μελλοντικής ευημερίας». Αυτά τα λόγια μας οδηγούν στο ντάρμα, το επόμενο θέμα της σημερινής αναζήτησής μας.

ΝΤΑΡΜΑ

Ο όρος συνήθως μεταφράζεται ως καθήκον, αλλά αυτή η ερμηνεία του δεν είναι επαρκής διότι το ντάρμα είναι πολλά περισσότερα. Είναι μια σανσκριτική λέξη που παράγεται από τη ρίζα dhri, που σημαίνει ‘εγκαθιστώ’, ‘διατηρώ’, ‘υποστηρίζω’, ‘κρατώ’. ‘φέρω’. Το ντάρμα έχει πολλές αποχρώσεις έννοιας, συμπεριλαμβανομένης της θρησκευτικής, του χρέους, της δικαιοσύνης, της επιείκειας, της ορθότητας και της καλής διαγωγής. Συνεπώς ενέχει ισχυρές ηθικές διαστάσεις. Εντούτοις έχει και μια δευτερεύουσα έννοια που πιθανόν να μην είναι πολύ γνωστή. Δηλαδή, «ουσιαστική ή χαρακτηριστική ποιότητα ή ιδιαιτερότητα». Μπορούμε έτσι να σκεφθούμε το ντάρμα σαν εκείνο που διατηρεί την ουσιαστική ή χαρακτηριστική ποιότητά μας, ή εγκαθιστά τον εαυτό μας στην Αλήθεια εκείνου που είμαστε. Συνεπώς το ντάρμα είναι εξαιρετικά πολύτιμο! Στην πραγματικότητα, το ντάρμα έχει περιγραφεί σαν η αλήθεια του όντος μας. Καθένας από εμάς έχει το δικό του ντάρμα, γνωστό ως svadharma.

Εφαρμόζοντας το Κάρμα και το Ντάρμα στην καθημερινή ζωή.

Έχει λεχθεί ότι κάρμα είναι εκείνο που διεγείρει και αποκρίνεται (ή το αίτιο και το αποτέλεσμα), και ντάρμα είναι η δύναμη της προσεκτικής μελέτης και απόφασης. Επομένως, αμφότερα το κάρμα και το ντάρμα είναι παρόντα στις επιλογές μας και τις πράξεις μας σε κάθε κατάσταση στην οποία εμπλεκόμαστε. Το ντάρμα είναι παρόν τουλάχιστον εν δυνάμει σε όλες τις καταστάσεις, διότι κάρμα και ντάρμα σχετίζονται και δεν μπορούν να αποσυνδεθούν. Αλλά ποικίλλουν δραματικά οι περιπτώσεις κατά τις οποίες το ντάρμα είναι ουσιαστικά παρόν στη ζωή μας. Έχει λεχθεί ότι μπορούμε να σκεφτούμε το κάρμα σαν μια οριζόντια κατάσταση ή αναγκαιότητα, και το ντάρμα σαν μια κάθετη πιθανότητα. Στο ακόλουθο διάγραμμα, ο οριζόντιος άξονας αντιπροσωπεύει το κάρμα και ο κάθετος το ντάρμα.               

Κάρμα = οι περιορισμοί μας,

ή Ντάρμα = επέκταση πέρα από τους περιορισμούς μας,

ή Κάρμα = το σημείο όπου βρισκόμαστε τώρα.

Ντάρμα = το σημείο όπου μπορούμε να βρεθούμε,

ή Κάρμα = οι περιορισμοί μας, τα όρια της ικανότητάς μας να αποκριθούμε

σε μια κατάσταση. 

Ντάρμα = υπερβαίνουμε τα όριά μας εκφράζοντας την ουσιαστική φύση μας, όπου μπορούμε να βρισκόμαστε

Επομένως, το να ζει κανείς αδιαλείπτως στο ντάρμα, μπορεί  να θεωρηθεί σαν μια προοδευτική ανάπτυξη εκ των έσω, που σχετίζεται με την ανώτερη νοητική και πνευματική εξέλιξη. Το ντάρμα έχει επίσης μια ηθική διάσταση, διότι οποιαδήποτε πράξη αντανακλά την ουσιαστική μας φύση σαν ανθρώπινα όντα, ενέχει στο βάθος της  ηθική. Ας εξετάσουμε το ντάρμα με πρακτικό τρόπο. Παρουσιάστηκε ποτέ στη ζωή σας ένα καθήκον που να φαινόταν πολύ δύσκολο; Πιθανόν, από καιρού εις καιρόν, να νιώθουμε άσχημα μέσα στους δικούς μας περιορισμούς αλλά να βρίσκουμε το θάρρος να προχωρήσουμε σε ένα ιδιαίτερο καθήκον, να το διεκπεραιώσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, γνωρίζοντας ότι, έτσι, στην πορεία, έχουμε υπερβεί τα φυσιολογικά μας όρια. Το συγκεκριμένο καθήκον ίσως να έφερε μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή μας. Αυτές είναι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες επεκτεινόμαστε μέσα από αυτές τις κάθετες πιθανότητες, πλησιάζοντας περισσότερο εκείνο που είμαστε αληθινά.

Ας εξετάσουμε τις δυσκολίες και το ντάρμα. Για παράδειγμα, ας σκεφτούμε ένα άτομο που βρίσκεται στη φυλακή. Πιθανόν να επαναστατήσει και να αντιμετωπίσει τεράστιες δυσκολίες προσαρμογής στις νέες συνθήκες. Αλλά ο ίδιος φυλακισμένος ίσως κατορθώσει να στοχαστεί βαθιά, να χρησιμοποιήσει το χρόνο του στη φυλακή με τον καλύτερο δυνατό τρόπο που του επιτρέπει η κατάσταση περιορισμού του εκεί, και να αποβεί ένα καλύτερο άτομο. Σκεφθείτε τον Νέλσον Μαντέλα. Βγήκε από την φυλακή τελείως διαφορετικός άνθρωπος, και όχι το θυμωμένο άτομο που ήταν κάποτε. Δεν έγινε χειρότερος αλλά συνέχισε να αξιοποιεί τις ευκαιρίες που του δίνονταν να βοηθάει τον κόσμο. Αντιμετώπισε ορισμένες καρμικές δυσκολίες, αλλά θα μπορούσαμε να πούμε ότι με κάποιο τρόπο κατάφερε να στραφεί περισσότερο προς το εσώτερο είναι του, την ουσιαστική του φύση, το ντάρμα του.

Έχει λεχθεί ότι το ντάρμα μας δεν είναι καθήκον προς τον εαυτό μας, την οικογένεια, τον εργοδότη μας, ή ακόμη και την πατρίδα μας χωριστά από τους άλλους. Μάλλον είναι καθήκον μας προς το σύνολο της ζωής, που διαπερνά επομένως τα πιο περιορισμένα καρμικά πρότυπα που κληρονομήσαμε. Επίσης, μερικές φορές το ντάρμα αποκαλείται ‘δίκαιο καθήκον’.

Πέρα από άλλες κοινές ερμηνείες της λέξης, το ντάρμα μπορεί να θεωρηθεί ως:

·   μια κάθετη πιθανότητα να επεκταθεί κανείς πέρα από τις περιοριστικές συνθήκες

·   εγκατάσταση του εαυτού μας στο εσώτερο είναι ή την ουσιαστική μας φύση, με ανάλογη συμπεριφορά

·   ισχυρή ηθική διάσταση

·   το καθήκον μας προς ολόκληρη τη ζωή, μέσω της συνειδητοποίησης των ανώτερων ιδιοτήτων μας όπως είναι η σοφή νοημοσύνη και η συμπόνια.

Το κάρμα και το ντάρμα μπορεί να φαίνονται σαν να βρίσκονται σε αντίθεση μεταξύ τους, ιδιαιτέρως όταν οι επιλογές μας, σε ορισμένες περιπτώσεις, πιθανόν να είναι περιορισμένες ή δύσκολες. Αλλά ένα μέλος μας από την Αμερική, ο Γουίλιαμ Μέτζγκερ, παρατήρησε ότι η αντίθεση μεταξύ των δύο θα έπρεπε να βιωθεί σαν χορός μάλλον, παρά πόλεμος! Σε έναν χορό παρατηρείται ότι η δυναμική θέληση και φαντασία του χορευτή συνεχώς μάχεται εναντίον της βαρύτητας. Αλλά ο χορευτής χρησιμοποιεί επίσης την βαρύτητα όπως και το πάτωμα για να ορίσει το πεδίο της ευχάριστης ή τραγικής αυτής μάχης. Το θέμα είναι ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους καρμικούς περιορισμούς μας σαν σημείο εκτίναξης, ώστε να πλησιάσουμε περισσότερο εκείνο που είμαστε πραγματικά. Μπορούμε να χορέψουμε με τις καταστάσεις, παρά να προκαλέσουμε την ένταση ενός πολέμου. Επομένως, καθώς προχωρούμε στην εξέταση των καρμικών αποτελεσμάτων, που προκλήθηκαν από αίτια τα οποία είχαν παλαιότερα τεθεί σε κίνηση, μας δίδεται μια υπέροχη «ευκαιρία» να πλησιάσουμε περισσότερο εκείνο που είμαστε εσωτερικά, να εγκαταστήσουμε τον εαυτό μας στην εσώτερη φύση μας. Εκδηλώνοντας το ντάρμα μας, το χρέος μας απέναντι σε ολόκληρη τη ζωή, βοηθάμε να προχωρήσει, έστω και ελαφρά, ο σκοπός της Μιας Ζωής.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Ανακεφαλαιώνοντας, έχουμε ήδη εξετάσει αρκετά σημαντικά σημεία:

1.      Την κατανόηση του κάρμα

2.      Μερικά κύρια χαρακτηριστικά του καρμικού νόμου σύμφωνα με τη θεοσοφική διδασκαλία

3.      Την εφαρμογή του κάρμα και του ντάρμα στην καθημερινή ζωή.

Το Κλειδί προς την Πνευματική Ζωή

Μια ενδιαφέρουσα σκέψη, χρήσιμη στην καθημερινή ζωή, εκφράστηκε με τον ακόλουθο τρόπο: «Το κλειδί προς την πνευματική ζωή είναι…. η μετουσίωση του κάρμα σε ντάρμα» (Γουίλιαμ Μέτζγκερ). Έχει λεχθεί ότι οι καρμικές καταστάσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν δημιουργικά, όπως ένας χορός. Σε κάθε περίπτωση, σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, μας παρέχεται μια μεγάλη ευκαιρία δημιουργίας, να αγκαλιάσουμε την κατάσταση με την αλήθεια του όντος μας και να αποκριθούμε ανάλογα. Μπορούμε λοιπόν να μετατρέψουμε τις επιπτώσεις του παρελθόντος σε πρελούδιο ενός ευγενικού μέλλοντος, κατά το οποίο θα υπηρετήσουμε το σκοπό ενός ευρύτερου όλου. Όλοι είμαστε αδιάσπαστα ενωμένοι μεταξύ μας. Έχει λεχθεί ότι κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να ανυψωθεί υπεράνω των ατομικών του σφαλμάτων δίχως να ανυψώσει, έστω λίγο, ολόκληρο το σώμα, του οποίου αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα. Κάθε κίνησή μας, κάθε πράξη μας, επηρεάζει όλα τα άλλα στοιχεία του κόσμου μας. Καθώς εμείς βελτιωνόμαστε σαν άνθρωποι, ο κόσμος μας ανυψώνεται λίγο περισσότερο. Ας ενεργούμε, λοιπόν, ολοένα περισσότερο από τη βαθύτερη φύση μας καθώς αρχίζουμε να μετουσιώνουμε το κάρμα σε ντάρμα.

Πηγές:

Australian Concise Oxford Dictionary

Barker, E. Trevor (comp. & transcr.), The Mahatma Letters to A.P. Sinnett

Blavatsky H.P., The Key to Theosophy

Hanson, Virginia (ed.), Karma Rhythmic Return to Harmony